Πόλεις
των ανισοτήτων, πόλεις εργοστάσια, εξεγερμένες πόλεις!
Οι πόλεις που ζούμε και μελετάμε
μέσα από τις σπουδές μας δεν αποτελούνται μόνο από κτίρια, δρόμους και
πλατείες. Δεν δημιουργήθηκαν από μόνες τους και δεν είναι χώροι κενοί νοήματος.
Αποτελούσαν ανέκαθεν και συνεχίζουν να αποτελούν πεδίο άσκησης εξουσίας και
ελέγχου, πεδίο ανισοτήτων, αντιθέσεων και συγκρούσεων.
Ταυτόχρονα όμως, οι πόλεις
στεγάζουν τις καθημερινές μας δραστηριότητες, τις χαρές, τις λύπες, τις
επιθυμίες, τα ατομικά και συλλογικά μας όνειρα. Γι' αυτό και η ιστορία τους
διαμορφώνεται μέσα από τους αγώνες και τις δράσεις ανθρώπων που φαντάστηκαν τις
πόλεις τους αλλιώς.
Την τελευταία δεκαετία, με το
πρόσχημα της αντιμετώπισης της κρίσης, μια σειρά πολιτικών έχει κάνει τις πόλεις
μας πιο ελεγχόμενες, πιο απρόσωπες και λιγότερο δικές μας. Είτε πρόκειται για
πολιτικές που εκ πρώτης όψεως έχουν θετικό αντίκτυπο, όπως η ενίσχυση του
τουρισμού και ο εξευγενισμός γειτονιών, είτε για ξεκάθαρα αυταρχικές πολιτικές,
όπως οι περιφράξεις δημόσιων χώρων, οι ιδιωτικοποιήσεις και οι πλειστηριασμοί,
το αποτέλεσμα είναι το ίδιο. Το κράτος και το κεφάλαιο κερδίζουν όλο και
περισσότερο, την ίδια στιγμή που τα πληττόμενα κομμάτια εξωθούνται από τα
σπίτια τους, αποκλείονται από τους δημόσιους χώρους και αναγκάζονται να
αναπνέουν μολυσμένο αέρα.
Στα πλαίσια λοιπόν του 3ου
διημέρου εκδηλώσεων των σχημάτων camera
obscura (Αρχιτεκτονική) και
ΧωροΑταξία (Χωροταξία-Πολεοδομία) ΕΑΑΚ, επιλέγουμε να ανοίξουμε τη συζήτηση
γύρω από δύο ζητήματα που επηρεάζουν τόσο το Βόλο όσο και άλλες πόλεις διεθνώς
και έχουν προκαλέσει τις κινητοποιήσεις των κατοίκων τους, επιδιώκοντας να
δώσουμε τη συλλογική μας απάντηση.
"Ένα φάντασμα πλανιέται πάνω από τις πόλεις"
Air-bnb: εύκολη
λύση ή πεδίο αντιθέσεων για τις γειτονιές και τους κατοίκους τους;
Όλοι/όλες γνωρίζουμε
το Air-bnb
και πολλοί/πολλές από εμάς το έχουμε χρησιμοποιήσει για να βρούμε
μια πιο οικονομική διαμονή στις διακοπές μας. Πρόκειται για μια πλατφόρμα
παροχής υπηρεσιών που ακολουθεί τη λογική της οικονομίας του διαμοιρασμού (sharing
commons)
μέσα από την οποία ιδιοκτήτες ακινήτων μπορούν να επινοικιάζουν προσωρινά ένα
δωμάτιο ή ολόκληρο το σπίτι τους έναντι οικονομικού ανταλλάγματος. Ξεκίνησε ως
μια εύκολη λύση για ένα extra εισόδημα ή για πιο οικονομικές και "αυθεντικές"
διακοπές, στην πορεία όμως πήρε τεράστιες διαστάσεις, με αποτέλεσμα στις πιο
δημοφιλείς τουριστικά περιοχές η πλειοψηφία των σπιτιών να ενοικιάζονται μέσω
της πλατφόρμας. Το προνόμιο αυτό εκμεταλλεύονται μεγαλοεπενδυτές που αγοράζουν
πάνω από 50 ακίνητα με σκοπό να τα επινοικιάσουν. Την ίδια στιγμή, η εταιρία
του Air-bnb
που ξεκίνησε με σχεδόν μηδενικά έξοδα έχει κερδίσει 300 δισ.
δολάρια.
Το φαινόμενο Air-bnb
έχει προκαλέσει τεράστιες αντιδράσεις στους μόνιμους κατοίκους των
πόλεων που βλέπουν την καθημερινότητα τους να αλλάζει δραματικά. Στο Κουκάκι
της Αθήνας οι τιμές των ενοικίων αυξήθηκαν κατά 800%, σε πόλεις όπως η
Βαρκελώνη και η Βενετία οι μόνιμοι κάτοικοι εξωθούνται να εγκαταλείψουν τα
σπίτια τους και οδηγούνται σε κινητοποιήσεις, στα Χανιά οι φοιτητές δεν
βρίσκουν να νοικιάσουν, όπως συμβαίνει και με τους αναπληρωτές δασκάλους και
γιατρούς στη Σαντορίνη και άλλα τουριστικά νησιά. Η ταυτότητα πολλών γειτονιών
αλλάζει ριζικά, προκειμένου να ανταπεξέλθουν στις ανάγκες των τουριστών, ενώ
άλλες που δεν είναι τόσο δημοφιλείς υποβαθμίζονται ακόμα περισσότερο. Είναι
εμφανές λοιπόν ότι είναι ένα φαινόμενο που οξύνει όλο και περισσότερο τον
ανταγωνισμό των πόλεων, τις ανισότητες, τους αποκλεισμούς και δημιουργεί πόλεις
χωρίς μόνιμους κατοίκους. Τα προβλήματα του Air-bnb μπορεί
να μην είναι ακόμα τόσο εμφανή στο Μονακό της Ελλάδας, θεωρούμε όμως ότι
αποτελεί ένα σημαντικό ζήτημα που πρέπει να ανοιχτεί προς αναζήτηση μιας
συλλογικής απάντησης.
"Σε
αυτές τις πόλεις δεν μπορούμε ούτε να ανασάνουμε"
Ενάντια στα σχέδια για καύση
σκουπιδιών από την ΑΓΕΤ, επαναδιεκδικούμε την πόλη μας!
Το ζήτημα της καύσης σκουπιδιών RDF,SRF
από
το εργοστάσιο της ΑΓΕΤ, στα δύο βήματα από την πόλη του Βόλου είναι ένα θέμα
που συζητιέται εδώ και αρκετά χρόνια. Ήδη από το 2013 παρουσιάστηκε η πρόταση
για "εναλλακτικά καύσιμα" ως λύση στο φαινόμενο του θερμοκηπίου και
στην εξοικονόμηση φυσικών πόρων. Με απόφαση της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ παρέχονται
λιμενικές διευκολύνσεις στην ΑΓΕΤ, προκειμένου να εισάγει σκουπίδια από άλλες
περιοχές (ή το εξωτερικό, πχ την Ιταλία), μετατρέποντας το Βόλο σε χωματερή
όλης της Ευρώπης.
Ταυτόχρονα, η ΑΓΕΤ και ο όμιλος Lafarge (που εδώ και χρόνια συμμετέχει
και χρηματοδοτεί πολέμους) απαντούν στους κατοίκους του Βόλου που αντιδρούν
στην τεράστια περιβαλλοντική καταστροφή με το εξής φρικτό δίλημμα: "ή θα
αναπνέετε δηλητήριο ή δε θα δουλεύει κανείς". Είναι πλέον παραπάνω από
εμφανές ότι προκειμένου να αυξήσουν οι επιχειρήσεις τα κέρδη τους οι ανθρώπινες
ζωές και το περιβάλλον θα πρέπει να έρθουν σε δεύτερη μοίρα.
Το ζήτημα της ΑΓΕΤ είναι και θα
πρέπει να είναι αυτό που θα ξεσηκώσει ένα μαζικό κίνημα πόλης που θα παλεύει
όχι μόνο ενάντια στην καύση σκουπιδιών αλλά θα διεκδικεί τη ζωή και την πόλη
που επιθυμούμε. Γιατί στον καπιταλισμό πρέπει να παλεύουμε
καθημερινά ακόμα και για τον αέρα που αναπνέουμε.
